Gmina Sieroszewice stanowi lokalną wspólnotę samorządową tworzoną przez mieszkańców gminy oraz terytorium obejmujące jednostki pomocnicze gminy:

Bibianki, Biernacice, Bilczew, Kania, Latowice, Masanów, Namysłaki, Ołobok, Parczew, Psary, Raduchów, Rososzyca, Sieroszewice, Sławin, Strzyżew, Westrza, Wielowieś, Zamość               

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady działania samorządu gminnego jest ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz.1591, z 2002r. Nr 23, poz.220, Nr 62, poz.558, Nr 113, poz.984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz.1806, z 2003r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568), w oparciu o którą samorząd gminny działał w nowych warunkach ustrojowych państwa od 1990r.

Od dnia 1 stycznia 1999r., czyli od dnia wejścia w życie reformy administracyjnej wprowadzającej zasadniczy, trójstopniowy podział terytorialny państwa, Gmina Sieroszewice, jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego należy do powiatu ostrowskiego w województwie wielkopolskim.

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów i jeżeli ustawy nie stanowią inaczej i rozstrzyganie w tych sprawach należy do gminy.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Zadania te obejmują w szczególności sprawy:

• ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
• gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego
• wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych,
• lokalnego transportu zbiorowego,
• ochrony zdrowia,
• pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
• gminnego budownictwa mieszkaniowego,
• edukacji publicznej,
• kultury, tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
• kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
• zieleni gminnej i zadrzewień,
• cmentarzy gminnych,
• porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
• utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
• polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
• wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
• promocji gminy,
• współpracy z organizacjami pozarządowymi,
• współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzania wyborów powszechnych oraz referendów. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji. Gmina może również wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumienia z jednostkami samorządu terytorialnego. Zadania publiczne mogą być również realizowane w drodze współdziałania między jednostkami samorządu terytorialnego. Gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.

Rada Gminy

Skład osobowy rady gminy ustalany jest w drodze wyborów. Wybory do rad gmin, są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rad gmin określa odrębna ustawa. Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyborów.

Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Do wyłącznej właściwości rady gminy, zgodnie z art.18 ust.2 ustawy o samorządzie gminnym należy:

• uchwalanie statutu gminy,
• ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności,
• powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu, oraz sekretarza gminy - na wniosek wójta,
• uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułu,
• uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmino oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
• uchwalanie programów gospodarczych,
• ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki,
• podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach,
• podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących:

określania zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości gruntowych oraz ich wydzierżawiania lub najmu na okres dłuższy niż trzy lata, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy,  emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez wójta, zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów, ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez wójta w roku budżetowym, zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy, tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania z nich, określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta, tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek, ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku budżetowym, określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania,

• podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a ustawy o samorządzie gminnym,
• podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku,
• podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych,
• podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych oraz wznoszenia pomników,
• nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,
• podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
• stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.

Wójt Gminy:

Jako organ wykonawczy gminy

Wójt Gminy jest jednoosobowym organem wykonawczym gminy, wybranym w bezpośrednich wyborach i usuwalnych tylko w przypadkach określonych ustawowo. Zasady i tryb bezpośredniego wyboru wójta określa odrębna ustawa.

Wójt gminy wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa, kieruje bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje ją na zewnątrz.

O kierunkach działania wójta stanowi rada gminy. Rada gminy również przyjmuje sprawozdania z działalności Wójta oraz decyduje w strategicznych kwestiach majątkowych gminy.

W realizacji zadań własnych gminy wójt podlega wyłącznie radzie gminy.

Do ustawowo wskazanych zadań wójta należy w szczególności:

• przygotowywanie projektów uchwał rady gminy,
• określanie sposobu wykonywania uchwał,
• gospodarowanie mieniem komunalnym,
• wykonywanie budżetu,
• zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

Jako organ administracji

Wójt jako organ administracji posiada ustalone kompetencje do rozstrzygania w sprawach indywidualnych. W tej roli wójt wydaje indywidualne decyzje z zakresu administracji publicznej w zakresie wszystkich zadań gminy; zarówno w zakresie zadań własnych, jak i zleconych. Do wydawania decyzji wójt może upoważnić swojego zastępcę lub innych pracowników urzędu gminy. Od decyzji wydawanych przez wójta służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, chyba że szczególny przepis ustawowy stanowi inaczej.

Jako kierownik urzędu

Wójt wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu gminy, którego jest kierownikiem.

Urząd , w ramach obowiązków wójta, obsługuje również radę gminy. Wójt może powierzyć prowadzenie określonych spraw gminy w swoim imieniu zastępcy wójta lub sekretarzowi gminy. Wójt wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

Urząd Gminy

Urząd gminy jest jednostką organizacyjną gminy, pełniącym rolę aparatu pomocniczego służącego do wykonywania kompetencji i zadań organów gminy.

Jest miejscem wykonywania administracji publicznej w zakresie uprawnień oraz obowiązków przypisanych wójtowi gminy. Urząd obsługuje również radę gminy.

Wykonując zadania urząd współpracuje z pozostałymi jednostkami organizacyjnymi gminy.

Aktem regulującym organizację i zasady funkcjonowania urzędu jest jego regulamin organizacyjny, nadany przez wójta w drodze zarządzenia.

Inne jednostki organizacyjne gminy

Inne jednostki organizacyjne gmina może tworzyć w celu wykonywania zadań, w tym również wykonywania zadań własnych o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Jednostki organizacyjne realizują cele i wykonują zadania określone w statutach tych jednostek. Statuty nadaje rada gminy w drodze uchwały.

Jednostki pomocnicze gminy

Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze. Jest samodzielna w decydowaniu, bowiem nie ma takiego obowiązku. Jeżeli jednak podejmie decyzję o utworzeniu jednostek pomocniczych, to powinna dokonać tego w trybie przewidzianym w ustawie o samorządzie gminnym.